Veldzicht volwassen geworden

Uit de media

14 april 2015

 

Door Peter van der Hulst – Foto’s: Hielco Kuipers – Overgenomen uit het Leids Dagblad –
Streekmuseum Veldzicht had sinds de opening in 2009 het imago van broertje van Museum Noordwijk. Met de collectie over de historie van Noordwijk Binnen is het museum nu een gelijkwaardige partner.

Blaarkoppen, bloembollen en kruiden
Deze zaken bepaalden jarenlang het gezicht van Noordwijk Binnen. Niet voor niets dat Streekmuseum Veldzicht een groot deel van de collectie had ingeruimd voor dit oud-Hollandse koeienras en de teelt van tulpen, hyacinten, mierikswortel en cichorei. Maar het verleden van de historische dorpskern omvat veel meer, beseften de leden van het stichtingsbestuur Jan Hoogeveen en Willem Baalbergen. Conservator Dies Griffioen hoefde voor inspiratie niet ver te zoeken. Met het Rijksmuseum van Oudheden in gedachten ging ze met vele vrijwilligers aan de slag. “Daar hebben ze een prachtige tijdlijn. Niet alleen mooi, maar zeer instructief voor de jeugd.”

Entree
Een jaar later heeft het innerlijke van het streekmuseum een meer dan cosmetische operatie ondergaan. De entree is van de achterzijde naar de zijkant van de boerderij verplaatst. Mooie door Buro Binnen vormgegeven platen eisen snel na binnenkomst meteen de aandacht van de bezoeker op. Van de vroege geschiedenis (3000 voor Christus), via tijdperken als humanisme, reformatie en de Gouden Eeuw wordt de bezoeker langzaam naar het einde van de zeventiende eeuw geleid. Vanaf dat moment worden vooral economische activiteiten als leidraad genomen. “Op een gegeven moment is de Schwung er wel uit. Er zijn in Noordwijk zoveel boeken over de historie verschenen dat het idee ontstond de collectie op een andere manier te presenteren”, zegt Griffioen. In dat soort gevallen kom je voor de historische kennis al snel bij Harrie Salman en voor de archeologische achtergronden bij Hein Verkade terecht. Salman: “Het is goed om zoals in Noordwijk aan Zee nu ook de geschiedenis van Noordwijk Binnen voor het voetlicht te brengen”.

Zo is er uitgebreid aandacht van de ongeveer honderd touwslagerijen die het dorp in de zeventiende eeuw rijk was. “Waar de kruidenteelt in de achttiende en de bollenteelt in de negentiende eeuw groot zijn geworden, vormden de touwslagerijen in de Gouden Eeuw een van de belangrijkste inkomstenbronnen. Niet alleen voor de Noordwijkse visserij waren de op de lijnbanen vervaardigde kabels belangrijk, ook handelsvloten als VOC en WIC waren voorname klanten. Daarnaast ontstond extra vraag naar touw voor de oorlogsschepen die strijd leverden met de Engelsen. Naast Leiden en Oudewater stonden in Noordwijk de meeste touwslagerijen”, doceert Salman als hij langs de panelen loopt.

 

 

Kruidenwinkel
Over de jongste geschiedenis wordt verhaald in de Alkemadezaal, een naam die verwijst naar de kruidenwinkel van de familie. Het interieur van de zaak uit de Pickéstraat heeft nog steeds een prominente plek in de grootste ruimte van het museum. Want sterke punten behoeven geen verandering. Zo wekt de Hoogeveenkamer – het zomerhuis aan de voorzijde – nog steeds het gevoel op alsof de laatste bewoner van de boerderij Jaap Hoogeveen elk moment kan binnenstappen. Tussen die beide ruimtes ligt de entree en de naar Willem Baalbergen vernoemde zaal.

 

In het midden staat het pronkstuk van het museum: een Friese kookpot uit de periode 200 voor Christus. De reis in de tijd is indrukwekkend, maar in kilometers valt het alleszins mee. De pot werd vlakbij aan de Achterweg opgegraven. De trots over het in bruikleen gekregen attribuut, brengt Verkade wellicht het best onder woorden als hij enthousiast roept: “Yes, dit is het. Veel Noordwijkers weten niet wat hier allemaal in de omgeving is opgegraven”. Zo is er nog een ander goed bewaard geheim dat in het streekmuseum aan het licht komt. De uitlopers van de Oude Rijn lagen in de middeleeuwen heel wat noordelijker dan de huidige stroom die door Katwijk voert. De boerderij staat op de noordoever. Salman: “We zitten hier op rivierklei. In de Romeinse tijd was de delta nog veel groter, alleen kunnen we bewijzen daarvoor niet meer in de bodem terugvinden. Alles is verzand”. Met steun van giften, subsidies, crowdfunding en de enthousiaste inzet van tal van vrijwilligers heeft het streekmuseum zo een nieuw gezicht gekregen.

 

Dankzij de televisieschermen, met tal van korte documentaires, ook een modern gezicht. Hoe versteend de historie soms mag lijken, toch zijn er nog genoeg andere vormen te bedenken om die oude tijd tot leven te wekken. Salman: “Er valt nog heel veel te ontdekken. Wie waren de touwslagers en waar lagen hun lijnbanen en wie waren die kruidentelers?” Verkade: “Wat zijn nou precies geesten en wat was daar functie van?” Griffioen: “Buiten staan allerhande gereedschappen die dreigen te verroesten, misschien moeten we daar ook wat mee.” Ideeën genoeg, maar enkele dagen na de heropening van Streekmuseum Veldzicht is het ook wel lekker om even over de schouder te kijken. “Dat dit alles in een jaar is gelukt, daar ben ik best wel trots op”, zegt Verkade.

 


Nieuws

Blijf op de hoogte van de laatste nieuwtjes en activiteiten
rondom Streekmuseum Veldzicht

Weefzondag eerste zondag van de maand

Weefzondag eerste zondag van de maand

Op 2 maart starten we weer met onze weefzondagen. Het museum is nog niet open maar de weefsters willen aan de slag na de winterstop. Wij verwelkomen mensen van groot tot klein, die belangstelling hebben voor weven, graag in de Stal van Veldzicht. We zijn van...

Lees meer
Boerenmarkt 19 april

Boerenmarkt 19 april

Op zaterdag 19 april is van 10 tot 16 uur weer de alom gewaardeerde Boerenmarkt op Veldzicht. Ondernemers en particulieren die (zelfgemaakte) producten willen verkopen nodigen we van harte uit om zich te melden. Ook voor handvaardigheid en alles wat daarmee samenhangt...

Lees meer